-
یکسان کردن زبان و سبک نوشته
-
منبع: جمشید سرمستانی، گزیدهٔ شیوه نامهٔ جامع ویرایش و نگارش، تهران، نشر سرمستان، ۱۳۹۲
همانگونه که پیش از این آمد، هر نوشتهای بسته به محتوا و مخاطب، دارای زبانی مشخص است. نوشتهها را از نظر گونههای زبان میتوان به «نوشتههای علمی، ادبی، اداری، گفتاری (محاورهای)، کودکانه، مطبوعاتی و...» تقسیم نمود. (ن. ک ۶: ص ۲۴) برخی نویسندگان نیز دارای سبک ویژهٔ خود هستند.
زبان و سبک نوشته باید از آغاز تا پایان آن یکدست باشد؛ یعنی برای مثال نمیتوان صفحههایی از یک کتاب را بهزبان کودکانه و صفحههایی دیگر را بهزبان ادبی نوشت، بلکه باید با توجه بهزبان انتخاب شده برای کتاب، از آغاز تا پایان نوشته را با همان زبان، همخوان کرد. در مورد سبک نوشتار نیز باید چنین کرد؛ یعنی اگر نویسنده دارای سبکی مشخص است، باید آن سبک را در همهٔ کتاب رعایت کرد. تغییرات ویرایشی نیز نباید موجب تغییر دادن سبک نویسنده در برخی صفحهها و در نتیجه ناهمخوانی سبکی در کل کتاب شود. البته یکسان بودن سبک موجب یکنواخت و خسته کننده بودن متن نمیشود؛ زیرا آنچه متن را متنوع و جذاب میکند، تنوع در مطلب و محتواست، نه تنوع در سبک. در این میان، اگر نویسندهای از آثار دیگران در قالب نقل قول مستقیم استفاده کرده باشد نمیتواند سبکهای متفاوت آنان را یکسان کند (اصل احترام به سبک)؛ مگر هنگامیکه آن آثار را در قالب نقل بهمضمون بهکار برد.
